Kernenergie in Zweden
In Zweden is de uitstoot van CO2 laag in vergelijking met die van andere landen en met het Europese gemiddelde. Waarom? Zweden produceert nagenoeg al zijn elektriciteit met koolstofarme energie: hydro-elektriciteit en kernenergie. Lees in dit artikel meer informatie over de Zweedse elektriciteitsmix en zijn toekomstperspectieven, over de strategie van energietransitie en over het beheer van radioactief afval.
Een koolstofarme elektriciteitsmix dankzij kernenergie
De Zweedse elektriciteitsmix is een combinatie van kernenergie en hernieuwbare energie. Zweden produceerde 152,5 TWh in 2016. De elektriciteitsproductie stoot heel weinig CO2 en broeikasgassen uit. In 2016 werd meer dan 50% van de elektriciteit geproduceerd door wind- en zonne-energie, ongeveer 40% door kernenergie en minder dan 10% door traditionele thermische centrales die voornamelijk biobrandstoffen branden.
Hoewel het elektriciteitsverbruik de voorbije jaren stijgt (+ 2,6% in 2016 in vergelijking met 2015), heeft de productie in 2016 de vraag overschreden. Zweden is dus een exporteur van elektriciteit. Zweden voert uit naar Denemarken, Finland, Litouwen, Noorwegen, Polen en Duitsland. Het grootste deel van de export gaat naar Finland. Het land kan ook elektriciteit importeren tijdens piekperioden (de heel koude winterse dagen). De elektriciteit wordt dan geïmporteerd uit Noorwegen of Denemarken.
De nucleaire industrie in Zweden: cijfers
Zweden beschikt over 8 actieve kernreactoren, waarvan 3 op de site Forsmark, 1 op de site Oskarshamn en 4 op de site Ringhals. Hun totale capaciteit bedraagt 8376 MW. In 2015 en in 2017 heeft men besloten om de reactoren Oskarhamn 2 en Oskarshamn 1 definitief uit te schakelen. Dit is gebeurd om economische redenen. Zowel de uitbaters van hydraulische installaties als die van kerncentrales worden enerzijds gestraft door de lage spotmarktprijzen voor elektriciteit en anderzijds door de belastingen. Daarom worden twee andere reactoren in 2019 en 2020 uitgeschakeld.
Het is interessant om naar de elektriciteitsmix van de buurlanden te kijken. Enerzijds is er Noorwegen met bijna uitsluitend hydro-elektriciteit. Daartegenover staat Polen met uitsluitend fossiele energie. Vervolgens zijn er Finland en Zweden, die beschikken over een mix van hernieuwbare en kernenergie, terwijl we in Duitsland en Denemarken een mix van hernieuwbare energie en fossiele energie zien.
De nucleaire industrie heeft een plaats in het energiebeleid op lange termijn
In juni 2016 hebben de Zweedse regering en partijen een overeenkomst gesloten over het Zweedse energiebeleid op lange termijn. Deze overeenkomst bestaat met name uit een draaiboek voor een gecontroleerde transitie naar een elektrisch systeem dat volledig gebaseerd is op hernieuwbare energie. Een doel dat in 2040 moet worden gehaald … en dat "een robuust elektrisch systeem beoogt, met een betere bevoorradingszekerheid, een lage milieu-impact en elektriciteit tegen concurrerende prijzen".
Betreffende deze overeenkomst is 2040 een doelstelling en geen uiterste datum die het gebruik van kernenergie verbiedt. Inderdaad, de bouw van nieuw reactoren (maximaal 10) is toegestaan op de bestaande sites. De overeenkomst bepaalt ook dat het mogelijk is om de bestaande reactoren te vervangen wanneer ze het einde van hun economische leven hebben bereikt. Ten slotte geeft de regering geen subsidies aan de nucleaire sector maar verlaagt ze geleidelijk de belastingen die de kerncentrales al meerdere jaren moeten betalen.
Afvalbeheer onder controle
Forsmark is ook een belangrijke opslagplaats voor radioactief afval. Ze beschikt over een ondergrondse opslaginstallatie voor afval met korte levensduur, die in 1988 in gebruik werd genomen. In 2009 ontwerp het bedrijf SBK (Swedish Nuclear Fuel and Waste Management Company) de site Forsmark als opslagplaats voor de gebruikte nucleaire brandstof. De opslaginstallaties worden op dit moment gebouwd en moeten in gebruik worden genomen op het einde van de jaren 2020 of begin van de jaren 2030.
Begin 2018 worden alle gebruikte splijtstofelementen ondergebracht in installaties voor tussentijdse opslag (CLAB) op de site Oskarshamn. Ze worden vervolgens overgebracht naar de definitieve opslagplaats van Forsmark. Het principe is gebaseerd op een diepe geologische opslag met drie opeenvolgende barrières: koperen containers, een 'verpakking' van bentoniet en de rotsen.
In februari 2018 heeft de Swedish Radiation Safety Authority de regering aangeraden om de licentie voor de definitieve opslag van gebruikte brandstoffen toe te kennen.
Bronnen: Swedish Energy agency, World Nuclear Association, Swedish Energy Administration, SKB.