Kernenergie in Duitsland
In 2011 besliste de Duitse bondskanselier Angela Merkel de kernuitstap te versnellen. Deze beslissing kaderde in een plan dat beter gekend is onder de naam “Energiewende”. Zeven jaar later brengt de Energiewende de eerste effecten met zich mee. Een stand van zaken van de versnelde kernuitstap en van de verschillende parameters waarop de Energiewende een impact heeft.
De Duiste elektriciteitsmix: fossiele brandstoffen zorgen voor hoge CO2-uitstoot
Halverwege 2017 zijn er nog 8 reactoren die werken in Duitsland. Ze worden uitgebaat door de grote Duitse energiebedrijven, met name E.ON, RWE, EnBW. Al deze reactoren werden in gebruik genomen tussen 1985 en 1989. Ze zouden ten laatste moeten worden stilgelegd in 2022 in het kader van de Energiewende. Ze hebben een netto ontwikkelbare kracht van 10 728 MW, ofwel 5% van de ontwikkelbare kracht in Duitsland die 210 000 MW bedraagt. Samen produceren de 7 Duitse reactoren meer dan 13% van de stroom in Duitsland.
Een elektriciteitsmix gedomineerd door fossiele brandstoffen
Bijna 40% van de in 2017 geproduceerde elektriciteit werd opgewekt door middel van steenkool (15,2% steenkool en 24,4% bruinkool). Als daarbij gas wordt toegevoegd, waarvan het aandeel goed is voor 8,4%, dan blijkt dat 48% van de Duitse stroom werd opgewekt door middel van fossiele brandstoffen. Samen liggen deze fossiele brandstoffen aan de bron van 75% van de CO2-uitstoot. Het is de voornaamste reden waarom Duitsland vandaag de grootste uitstoter van CO2 is van Europa.
De hernieuwbare energiebronnen zijn goed voor een aandeel van 38,5%, waarvan 18,8% afkomstig is van on shore windenergie, 8,7% van biomassa, rond de 7% van zonne-energie,…
Het merendeel van de elektriciteitsproductie in Duitsland gebeurt sinds 1985 op basis van fossiele brandstoffen en deze energiebronnen zullen in de komende decennia nog belangrijk blijven. De hernieuwbare energiebronnen hebben slechts een beperkte impact gehad op het gebruik van fossiele brandstoffen. Daarentegen, hebben ze de sluiting van verschillende performante kerncentrales, die haast geen broeikasgassen uitstoten, gecompenseerd.
De ontwikkeling van hernieuwbare energie tegenover de beperkingen.
De stroom die afkomstig is van hernieuwbare energiebronnen is vandaag in Duitsland geplafonneerd. Een wet (Erneuerbare-Energien-Gezets 2017) om de groei van de hernieuwbare energie te controleren en om de kosten van de energietransitie te beperken, is op 1 januari 2017 van kracht geworden. De ontwikkeling van hernieuwbare energie is duur voor het land en de stimulerende maatregelen worden teruggeschroefd.
De stijgende elektriciteitsprijs
De steun voor hernieuwbare energie is goed voor ongeveer 25% van de elektriciteitsprijs. De prijs in Duitsland is bij de hoogste van Europa en stijgt constant. Alleen Denemarken met zijn mix van steenkool en windenergie kent een nog een hogere prijs. In Duitsland is de elektriciteitsfactuur van een gezin dat 3 500 kWh verbruikt ongeveer 20% hoger dan de factuur van een Belgisch gezin en 70% hoger dan die van een Frans gezin. Daarbij valt te noteren dat kernenergie de belangrijkste bron van elektriciteit is in België en Frankrijk.
De doelstellingen om de broeikasgassen te verminderen zullen moeilijk te behalen zijn
De Duitse overheid erkent dat: tegen 2020 zal het praktisch onhaalbaar zijn om de doelstelling te bereiken van 40% minder uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van 1990. En de doelstellingen voor 2030 en 2050, met respectievelijk doelstellingen van 55% en 80%, lopen ook een groot risico om niet gehaald te worden. Met het nieuwe “klimaatactieplan” 2050, dat werd gestemd eind 2016, wil de overheid niet meer spreken over strenge doelstellingen, maar eerder van een koers en richtlijnen, die regelmatig zullen worden aangepast…(sic).
De problematiek van het elektriciteitstransport in Duitsland
U moet weten dat de elektriciteit die wordt opgewekt door windenergie voornamelijk in het noorden en het oosten van het land wordt geproduceerd en dat terwijl de grootste industriële verbruikers in het zuiden en het westen van het land gevestigd zijn. Eén van de grote uitdagingen van de Energiewende is om de ontwikkeling van de hernieuwbare energie te synchroniseren met de ontwikkeling van het netwerk. Om dat te doen, zullen 7 500 km aan hoogspanningsleidingen (380 kV) voor het transport moeten worden aangelegd of versterkt in de loop van de komende 5 jaar. Halverwege 2017 was er slechts voor 850 km aan leidingen aangelegd.
Nieuwe leidingen die ook de Duitse productieoverschotten (wanneer de klimatologische omstandigheden gunstig zijn) moeten vervoeren naar de buurlanden. Daarmee loopt Duitsland het risico dat het nationale investeringsbeleid slecht uitdraait.
Bronnen: BDEW (Bundesverband der Energie- und Wasserwirtschaft), BMWi (Bundesministerium für Wirtschaft und Energie), Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz, Bau … (BMUB), World Nuclear Association
