Hoe zien experten de rol van kernenergie in de energietransitie?
Verschillende internationaal erkende wetenschappelijke organisaties hebben onlangs rapporten en aanbevelingen gepubliceerd die de rol van kernenergie in de elektriciteitsmix van morgen bepleiten.
MIT Energy Initiative: “CO₂-vrije toekomst is onbetaalbaar zonder kernenergie”
Halen we kernenergie als CO₂-arme energiebron uit de elektriciteitsmix? Gevolg: een fikse stijging van de kosten om de klimaatdoelstellingen te halen. Het Massachusetts Institute of Technology (MIT) analyseerde de wereldwijde kernenergiecapaciteit in de studie The Future of Nuclear Energy in a Carbon-Constrained World (september 2018). Daarin bespreken ze maatregelen om die capaciteit te verhogen. Het MIT suggereert dat nieuwe beleidsmodellen en kostenverlagende technologieën kernenergie kunnen helpen een vitale rol te spelen in klimaatoplossingen.
“Onze analyse toont aan dat kernenergie essentieel is om een CO₂-vrije toekomst te garanderen”, zegt Jacopo Buongiorno. Hij is medevoorzitter van de studie en Associate Director van het departement Nuclear Science and Engineering van het MIT.
VN-rapport: “Een toename van hernieuwbare energie én kernenergie is nodig”
Het nieuwe rapport van de klimaatexperts van de Verenigde Naties (Intergovernmental Panel for Climate Change, IPCC) is zeer duidelijk: als we de negatieve gevolgen van de klimaatverandering willen stoppen, hebben we dringend heel drastische maatregelen nodig. Kernenergie vervult daarin een essentiële rol, volgens de analyses van het IPCC.
Het nieuwe rapport beschrijft 4 mogelijke scenario’s om deze ambitieuze doelstelling mogelijk te maken. Alle vier scenario’s voorzien een radicale afname van fossiele brandstoffen (voornamelijk steenkool en olie) maar vooral een toename van hernieuwbare energie én kernenergie.
Gezien de urgentie en de omvang van het probleem, hebben we dus alle bestaande koolstofarme oplossingen nodig. “De komende jaren worden extreem belangrijk”, volgens de onderzoekers van het IPCC. “De beslissingen die we nu en de volgende jaren maken, zullen een blijvende impact hebben op de volgende generaties.”
Science: “Alleen kernenergie maakt een snelle decarbonisatie mogelijk”
Zo’n 300 miljard dollar per jaar. Zoveel bedragen de investeringen in hernieuwbare energie (overwegend wind en zon) sinds 2010. Dat toont een analyse van Bloomberg Energy Finance aan.
Ondanks die investeringen daalt de CO₂-uitstoot voor het opwekken van elektriciteit maar heel traag: niet meer dan een halve procent per jaar. Het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Science berekende in een artikel dat de omschakeling naar koolstofarme elektriciteit twaalf keer sneller gebeurt met kernenergie dan met zon en wind.
Science: “Van alle CO₂-arme energiebronnen die momenteel bestaan, is alleen kernenergie in staat om snel de vereiste hoeveelheid koolstofarme elektriciteit op te wekken.”
Union of Concerned Scientists: “Oproep tot een pro-nucleair energiebeleid”
In een rapport van eind 2018 pleit de prestigieuze Union of Concerned Scientists (UCS) vóór een koolstofarm energiebeleid en vóór een behoud van kernenergie in de Verenigde Staten. Een positie die een keerpunt markeert in de energiewereld.
De UCS is de eerste grote Amerikaanse milieu-NGO die de sleutelrol van kernenergie in de strijd tegen de klimaatverandering erkent. Het is ook de eerste organisatie die publiekelijk en expliciet oproept tot een pro-nucleair energiebeleid.
Open brief klimaatspecialisten in Le Monde: “Afstappen van kernenergie is onverantwoord”
Een collectief van klimaat- en energiespecialisten publiceerde in november 2018 een open brief in de Franse krant Le Monde. Hun standpunt? “Willen we klimaatchaos voorkomen, dan moeten we steenkool binnen de dertig jaar uit onze elektriciteitsproductie verwijderen. Zonder kernenergie in de elektriciteitsmix is dat onmogelijk.” Volgens hen moet kernenergie, dat zeer weinig CO₂ uitstoot, voorrang krijgen in het licht van de ecologische noodsituatie.
Rapport Internationaal Energieagentschap: “Wereldwijd investeren in kernenergie is noodzakelijk”
Met de publicatie van de World Energy Outlook maakt het IEA elk jaar een update voor alle energiebronnen, en geeft het trends en voorspellingen voor de toekomst. Hun analyse: de vraag naar energie en elektriciteit blijft toenemen, en die trend zal niet omkeren.
Ondanks de sterke groei van hernieuwbare energie, stijgt de wereldwijde CO2-uitstoot met de huidige energiepolitiek. Om de CO2-uitstoot naar beneden te krijgen (Sustainable Development Scenario) zijn bijkomende maatregelen nodig, waaronder de verdere ontwikkeling van kernenergie. Het IEA ‘New Policies Scenario’ verwacht ongeveer $1,1 miljard aan investeringen in kernenergie tegen 2040, wat leidt tot een toename van de kernenergieproductie met ongeveer 46%.
Europese Commissie: “Kernenergie heeft bewezen track record”
In december 2018 pleitte ook de Europese Commissie expliciet voor kernenergie. Vision for a Climate Neutral Economy is een visietekst met aanbevelingen van Europa om onze economie tegen 2050 klimaatneutraal te maken. Het rapport is zeer positief over kernenergie:
“De enige twee CO₂-arme energiebronnen die we momenteel ter beschikking hebben, zijn hernieuwbare energie en kernenergie. Kernenergie is een erg belangrijke koolstofarme technologie, met een bewezen track record. Ook in de volgende jaren en decennia zal kernenergie een belangrijke rol blijven spelen in het halen van de klimaatdoelstellingen. Hetzij via kernsplijting – een bestaande technologie – hetzij via kernfusie, een proces waarbij geen broeikasgassen of langlevend radioactief afval vrijkomen.”
Belgische academici en opiniemakers: “Wij zijn voor kernenergie”
Tal van experts uit de academische wereld, opiniemakers en journalisten, alsook CEO’s en topindustriëlen hebben zich de voorbije maanden uitgesproken vóór kernenergie. Onder hen onder andere:
- Gerard Govers, vicerector KULeuven
- Nathal Severijns, Professor KULeuven
- Maarten Boudry, filosoof Universiteit Gent
- Damien Ernst, professor Universiteit van Luik
- Valerie Trouet, Belgische professor aan de University of Arizona
- Christiane Leclercq-Willain, professor Université Libre de Bruxelles
- Bart Eeckhout, hoofdredacteur De Morgen
- Daan Killemans, hoofdredacteur Trends
- Paul De Grauwe, professor London School of Economics
- Geert Noels, econoom en oprichter Econopolis
- Peter De Keyzer, oprichter van de thinktank Growth Inc
- Wouter De Geest, CEO van BASF Antwerpen
- Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder Essenscia
De voornaamste reden om voor kernenergie te kiezen? Het klimaat, volgens Paul De Grauwe: “Ik ben voorstander van kernenergie, vanuit milieuoverwegingen. Kernenergie stoot geen CO₂ uit. Je moet eens kijken naar de omschakeling in Duitsland. Om kernenergie te vervangen, stoken ze daar meer bruine kolen. Dat is toch waanzinnig? Ik ben natuurlijk ook voorstander van hernieuwbare energie. Maar het aanbod daarvan is vandaag onvoldoende om de vraag te dekken.”
Studie PwC
In 2016 ontwikkelde PwC Enterprise Advisory een studie over hetzelfde onderwerp. Deze studie (“Successen in energietransitie. De rol van kernenergie en hernieuwbare energie in België”) ging na wat de haalbaarheid is van de combinatie van hernieuwbare energie en kernenergie. Daarnaast onderzocht deze studie ook de impact van de combinatie hernieuwbare energie en kernenergie op drie parameters:
- Bevoorradingszekerheid
- Kostprijs van elektriciteit
- Impact op de CO2-uitstoot
De studie onderzocht de karakteristieken van deze koolstofarme energiemix tegen 2030 en 2050.