Net Zero by 2050: Hoe wordt een koolstofneutrale wereld tegen 2050 mogelijk?
Het IEA publiceerde een nieuw rapport: "Net Zero by 2050". Daarin stellen experts een roadmap voor om van een nuluitstoot tegen 2050 een realiteit te maken. De conclusie: het is nog altijd mogelijk, maar de kans op slagen wordt elk jaar kleiner. Er is een radicale omslag nodig naar elektrificatie en CO2-arme energiebronnen. Ook kernenergie wordt expliciet genoemd als 1 van technologieën die echt een impact kunnen maken. De datum van publicatie van het rapport is niet toevallig: exact zes maanden voor COP26, de klimaattop in Glasgow die een kritische rol zal spelen in het slagen (of niet) van deze ambities.
Het IEA is wereldwijd de belangrijkste autoriteit in zijn domein. Het nieuwe, omvattende rapport is een primeur. Nooit eerder werd er zo’n gedetailleerd en omvattende studie gepubliceerd met aanbevelingen en scenario’s hoe een nuluitstoot tegen 2050 (net zero) mogelijk wordt. Het rapport claimt het ‘technisch meest realistische, goedkoopste en maatschappelijk breedst aanvaarde’ scenario voor te stellen. Tegelijk waarschuwt het dat net zero tegen 2050 nog steeds mogelijk is, maar dat de kans op slagen klein wordt (narrow but still achievable). Nog volgens het rapport zal kernenergie, samen met waterkracht, een essentiële basis vormen voor de energietransitie. De energiesector, vandaag verantwoordelijk voor driekwart van alle uitstoot wereldwijd, zal een essentiële rol spelen in de transitie naar net zero.
Een snelle afbouw van fossiele energiebronnen
Er is een immense paradox in de wereld: tal van landen beloven hun CO2-uitstoot tegen 2050 volledig te bannen. Maar tegelijk blijft de uitstoot van broeikasgassen stijgen. Om van het commitment en de belofte van net zero een realiteit te maken, moet het gebruik van steenkool, olie en aardgas dringend afgebouwd worden.
Om dat mogelijk te maken, is er een snelle en drastische shift nodig: tegen 2035 mogen er geen nieuwe personenwagens meer verkocht worden met een verbrandingsmotor. En vanaf dit eigenste moment mogen er geen nieuwe investeringen meer komen in nieuwe fossiele brandstofprojecten en geen investeringsbeslissingen voor nieuwe steenkoolcentrales.
Tenslotte, om net zero tegen 2050 te halen moeten alle beschikbare clean energy technologieën (waaronder kernenergie) massaal uitgebreid worden.
Een massale elektrificatie
De productie van elektriciteit zal de volgende decennia nog méér koolstofarm worden (door massaal in te zetten op hernieuwbare energie, aangevuld met kernenergie, aangevuld met nieuwe, nog te ontwikkelen technologieën). Elektrificatie zal de plaats innemen van fossiel, en wordt een cruciaal instrument voor de hele economie om de emissies terug te dringen. Denk aan elektrische auto's, warmtepompen in gebouwen en elektrische ovens voor de staalproductie.
Hernieuwbare energietechnologieën wordt alomtegenwoordig: ongeveer 90% van de wereldwijde elektriciteitsproductie zal afkomstig zijn van hernieuwbare bronnen, waarbij zon-PV en wind samen goed zijn voor bijna 70%. Kernenergie en waterstof zijn op dit moment de belangrijkste CO2-arme energiebronnen. Ze spelen op dit moment, en ook de volgende twee decennia, een cruciale rol om de energietransitie te doen slagen.
Twee keer zoveel kernenergie tegen 2050
Kernenergie is koolstofarm. In tal van landen, waaronder België, is kernenergie de belangrijkste bron van CO2-arme elektriciteit. Het IEA verwacht dat de productie van kernenergie tegen 2030 met een kwart zal toenemen en tegen 2050 zal verdubbelen, dankzij de verlenging van de levensduur van bestaande centrales en de bouw van nieuwe reactoren.
Van 2011 tot 2020 is jaarlijks gemiddeld 6 GW aan nieuwe nucleaire capaciteit in gebruik genomen. Vanaf 2030 zou de new build 24 GW per jaar bedragen.
Het IEA had reeds de alarmbel geluid over de OESO-economieën, waar kernenergie nu de belangrijkste bron van koolstofarme elektriciteit is: een groot aantal kerncentrales zou in het komende decennium kunnen worden gesloten als er geen maatregelen worden genomen om ze te verlengen of ze te vernieuwen door middel van investeringen in nieuw te bouwen centrales.
Tot slot wijst het IEA nogmaals op de noodzaak van krachtige overheidssteun voor innovatieve nucleaire technologieën, met name voor kleine modulaire reactoren (SMR's) en hogetemperatuurreactoren (HTR's).
Conclusie
Net zero tegen 2050 is nog steeds haalbaar, maar de kans op slagen wordt kleiner. Een snelle afbouw van fossiele energie is essentieel, samen met (blijvende) investeringen in hernieuwbare energie, en het behoud en de verdere uitbouw van kernenergie.
Meer info en het volledige rapport: https://www.iea.org/reports/net-zero-by-2050