McKinsey-analyse: Duitse klimaatdoelstellingen worden niet gehaald

Twee keer per jaar biedt de McKinsey Energiewende-index een overzicht en stand van zaken van de energietransitie in Duitsland, op basis van 15 indicatoren. De concrete vraag: hoe realistisch is het dat de gestelde doelen voor 2030 worden gehaald, op basis van de drie parameters van de energie-driehoek: klimaatambities, bevoorradingszekerheid en kostprijs. Binnen die parameters worden telkens 15 indicatoren geanalyseerd.

Conclusie 1: Duitse doelstelling qua aandeel hernieuwbare energie wordt niet gehaald

Belangrijkste observatie: de Russische aanval op Oekraïne zet grote druk op het succes en de slaagkansen van de Duitse energietransitie. Waar Duitsland in 2030 in de energietransitie zal staan, zal daarom fel afhangen van 1). de uitbreiding van hernieuwbare energiebronnen enerzijds, en 2). de situatie op de gasmarkt. De Duitse regering was van plan om tegen 2030 80 procent van de energiebevoorrading uit hernieuwbare bronnen te halen. Tegen 2045 zou Duitsland zo het eerste klimaatneutrale industrieland zijn. Aardgas moest hooguit een soepele overgang garanderen. Het probleem is dat niemand staat te springen om te investeren in gascentrales.

De Duitse ambitie om het aandeel van hernieuwbare energie in tegen het einde van dit decennium te verhogen tot 80%, is te hoog gegrepen, en onrealistisch, aldus het McKinsey-rapport. Deze doelstelling zal dus niet gehaald worden. Heel concreet: om de 80%-doelstelling te halen zouden er jaarlijks PV-systemen met een vermogen van 18 GW geïnstalleerd bij moeten komen; windenergie op land zou jaarlijks met 1. 800 turbines moeten uitbreiden - het equivalent van vijf per dag - en de capaciteit van offshore windenergie zou tussen nu en 2030 bijna moeten verviervoudigen.

In realiteit zal de Duitse energiebehoefte in 2030 ­zeven dagen op de tien niet gedekt kan worden door zon- en windenergie.

Conclusie 2: Duitse doelstelling qua vermindering CO2-uitstoot wordt niet gehaald

De realiteit van vandaag staat haaks op de CO2-arme ambities van Duitsland: in plaats van in te zetten op stabiele CO2-arme infrastructuur (kernenergie of waterkracht) valt Duitsland terug op fossiel, met een hoge CO2-uitstoot. Deze maand gaan bijvoorbeeld twaalf ­kolencentrales weer op het net. In de marge overweegt Duitsland ook om 2 van zijn 3 bestaande kerncentrales langer open te houden, maar enkel voor een korte periode, tot april 2023.

Steenkoolcentrales zouden in april 2024 moeten worden uitgefaseerd, bruinkool zou al tegen juli 2023 afgekoppeld moeten worden. Maar McKinsey concludeert dat, indien de gasprijzen enkele jaren zo hoog zullen blijven als vandaag, de ­kolencentrales dan langer blijven werken. McKinsey waarschuwt: Duitsland zal in die omstandigheden in geen enkel geval zijn klimaatdoelstellingen op het gebied van CO2-uitstoot (65 procent minder dan in 1990) zal halen.

Conclusie 3: Minister van Energie vindt energievoorziening nu belangrijker dan klimaatdoelstellingen

De toekomst van kernenergie veroorzaakt zware debatten in Duitsland, omdat velen vinden dat nu alle middelen (lees: alle CO2-arme technologieën, waaronder dus ook kernenergie) moeten worden ingezet. Maar voor Robert Habeck, de groene minister van Economie en Klimaat, is dat een moeilijke beslissing. Zijn partij heeft wortels in de antikernenergiebeweging en hij heeft, sinds de Russische invasie, al meerdere ­keren de kernwaarden van zijn partij opzij moeten zetten. “Ik vind energievoorziening nu ­belangrijker dan klimaatdoelstellingen”, zei Habeck onlangs.

Een opmerking die naast de kwestie is, toch wanneer het over kernenergie en CO2-uitstoot gaat. Want kernenergie is een koolstofarme technologie, en in tal van landen (waaronder België) de belangrijkste bron van CO2-arme elektriciteit en energie. Als dusdanig is kernenergie een stabiele en koolstofarme oplossing in de huidige klimaat- en energiecrisis.