Kernenergie is een groene energiebron
De EU wil tegen 2050 klimaatneutraal worden. Om dat ambitieuze doel te bereiken, is er een belangrijke transitie nodig van de energie- en elektriciteitsmarkt. Hernieuwbare energie is uiteraard deel van de oplossing, maar hoe zit het met kernenergie en gas? Zolang 100% hernieuwbaar een utopie is, gaat de discussie dus ook over de complementtechnologieën De Europese Commissie kondigde zopas een groen label aan voor kernenergie (en ook voor gas), omdat beide technologieën onder strikte voorwaarden kunnen bijdragen aan de strijd tegen de klimaatverandering.
EU-taxonomie, wat is het?
De EU-taxonomie is een classificatiesysteem voor duurzame economische activiteiten. Ze speelt een belangrijke rol bij het bevorderen van duurzame investeringen in de EU. De EU-taxonomie moet aan investeerders en beleidsmakers duidelijkheid scheppen welke economische activiteiten als ecologisch duurzaam kunnen worden beschouwd. Op die manier moet de taxonomie investeerders zekerheid bieden, particuliere investeerders beschermen tegen greenwashing, en bedrijven helpen klimaatvriendelijker te worden.
Quid kernenergie?
Vervolgens was het aan de Europese Commissie om de eigenlijke lijst op te stellen van duurzame activiteiten door voor elke milieudoelstelling technische selectiecriteria vast te stellen. Over de belangrijke rol van hernieuwbare energie bestond weinig twijfel, maar wat met de andere technologieën? De reden waarom de discussie niet enkel over hernieuwbare energie gaat, is dubbel: in 2020 vertegenwoordigde hernieuwbare energie amper 21% van de energieproductie van de EU, ruim onvoldoende om aan de volledige energievraag te voldoen. Meer en meer experts betwijfelen bovendien of hernieuwbare energie (vooral dan wind en zon, door hun grillige en onvoorspelbare verloop) ooit de volledige energievraag kunnen voldoen. En dus komt de discussie bij de complementtechnologieën te liggen: wat met kernenergie, en wat met gas?
Rapport van het Joint Research Center: kernenergie is niet schadelijk
Kernenergie is in de EU de belangrijkste bron van CO2-arme elektriciteit, goed voor ongeveer 50% val alle CO2-arme elektriciteit. Logischerwijs vroeg de commissie zich af of kernenergie ook niet het label voor groene investeringen verdiende. De vraag werd voorgelegd aan het Joint Research Center, de interne wetenschaps- en kennisdienst van de Commissie, die een positieve evaluatie gaven aan kernenergie in een technisch rapport over het ‘Do No Significant Harm’-aspect van kernenergie. Deze publicatie is een "Science for Policy"-rapport. Anders gezegd, het is een louter wetenschappelijk rapport, dat dienst als advies bij politieke besluitvorming maar dat geen enkele politieke ambities heeft. Het is louter een aanbeveling, enkel gebaseerd op technische en wetenschappelijke inzichten en analyses.
De EU-lidstaten die sterk tegen kernenergie gekant zijn, vonden de studie onvolledig omdat er geen rekening werd gehouden met de risico's van accidentele straling of uraniumwinning, maar de voorstanders van kernenergie voelden zich in het gelijk gesteld.
"Vandaag zetten wij een nieuwe belangrijke stap in de overgang naar zero emissions. We moeten alle instrumenten gebruiken die we momenteel ter beschikking hebben, want we hebben minder dan 30 jaar om het doel te bereiken."
EU-commissaris Mairead McGuinness
Groen licht voor kernenergie (en ook voor gas)
Omdat de discussie riskeerde vast te lopen tussen vóór- en tegenstanders van kernenergie, besliste de Commissie om niet alleen kernenergie, maar ook gas eventueel toe te laten onder de taxonomie. Beide onder voorwaarden, en beide als transitietechnologie.
Voorstanders van gas zien het als alternatief voor steenkool, omdat gas (een fossiele technologie) minder CO2 uitstoot als steenkool. Andere Europarlementsleden contesteren dit fel: ze begrijpen niet dat Europa fossiele energiebronnen gaat ondersteunen, terwijl het doel van de energietransitie er net uit bestaat fossiele energieën zo snel mogelijk te bannen.
Tijdens hun wekelijkse vergadering hebben de Europese commissarissen zopas een lijst van criteria goedgekeurd om investeringen in kerncentrales of gasgestookte centrales voor elektriciteitsproductie als duurzaam te classificeren.
Voor de bouw van nieuwe kerncentrales moeten de projecten vóór 2045 een bouwvergunning hebben gekregen. Vóór 2040 moet toestemming worden verleend voor werkzaamheden om de levensduur van bestaande centrales te verlengen.
"Vandaag zetten wij een nieuwe belangrijke stap in de overgang naar zero emissions. We moeten alle instrumenten gebruiken die we momenteel ter beschikking hebben, want we hebben minder dan 30 jaar om het doel te bereiken", zei EU-commissaris Mairead McGuinness tijdens een persconferentie. “Het akkoord is imperfect, maar het is een oplossing op weg naar ons doel van klimaatneutraliteit.”