Internationaal Energie Agentschap: dankzij kernenergie is Europa minder afhankelijk van Russisch gas
Het conflict in Oekraïne houdt de wereld in zijn greep. Ook de energiemarkten ondervinden een onmiddellijke impact van de geopolitieke spanningen. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) publiceerde een 10-punten programma om Europa minder afhankelijk te maken van Russisch gas. Met als één van de 10 adviezen: maximaliseer de productie van bestaande koolstofarme technologieën. In concreto: zet maximaal in op kernenergie en bio-energie.
In 2021 importeerde de Europese Unie 155 miljard kubieke meter gas uit Rusland, goed voor ongeveer 45% van de gasinvoer van de EU in 2021. Door de net-zero ambities in Europa zal het gasverbruik en de gasinvoer in de EU mettertijd sowieso dalen, maar de crisis in Oekraïne doet specifieke vragen rijzen over alle invoer uit Rusland, en over wat beleidsmakers en consumenten kunnen doen om die invoer te verminderen.
In het 10-puntenplan van het IEA wordt een reeks onmiddellijke maatregelen voorgesteld om de afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen, en de nadelen tot een minimum te beperken. Het plan sluit aan bij de klimaatambities van de EU en de Europese Green Deal. Het is ook in lijn met de routekaart van het IEA voor netto-emissieneutraliteit in 2050, waarbij de EU nog vóór 2030 volledig zal stoppen met de invoer van Russisch gas.
Méér kernenergie = minder gas
Advies 5 in het 10-stappenplan: maximaliseer de stroomproductie uit bestaande stuurbare CO2-arme energiebronnen. Concreet: kernenergie en bio-energie.
Kernenergie is de belangrijkste bron van CO2-arme elektriciteit in de EU, aldus het IEA-rapport. Verschillende reactoren zijn in 2021 offline gehaald voor onderhoud en veiligheidscontroles. Het IEA merkt op dat, indien deze reactoren opnieuw veilig in gebruik zouden worden genomen (samen met de start van de reactor in Finland), kernenergie in de EU met 20 TWh kan toenemen in 2022.
Een nieuwe reeks geplande sluitingen van reactoren (onder andere in België) zou deze extra productie echter ondermijnen, zo waarschuwt het IEA verder: vier kernreactoren zullen naar verwachting eind 2022 worden gesloten, en nog één in 2023. Een tijdelijk uitstel van deze geplande sluitingen (en in lijn met alle bestaande strenge veiligheidsvoorschriften), zou de vraag naar gas in de EU met bijna 1 miljard kubieke meter per maand kunnen doen dalen.
Een pakket van 10
Behalve bovengenoemde maatregel geeft het IEA nog 9 andere adviezen. Die betreffen enerzijds maatregelen en suggesties om de afhankelijkheid van gas verder te verminderen (door minder gas uit Rusland te importeren, en landen te verplichten grotere gasvoorraden aan te leggen en zo weerbaarder te worden tegen plotse schommelingen, schokken en marktverstorende effecten). En anderzijds geeft het IEA suggesties om meer te investeren in niet-fossiele alternatieven (méér wind- en zonne-energie, bio-energie én kernenergie, warmtepompen, méér energie-efficiëntie en meer energiezuinigheid).