Kernenergie en hernieuwbaar dominant in groeiverwachtingen Internationaal Energie-Agentschap
Hernieuwbare energie en kernenergie zullen de volgende jaren dominant zijn in de verwachte toename van het wereldwijde elektriciteitsaanbod tussen 2023 en 2025. Samen zullen deze twee koolstofarme energiebronnen gemiddeld meer dan 90% van de extra vraag naar elektriciteit dekken.
Dat is de belangrijkste conclusie van het nieuwe Electricity Market Report, het rapport waarin het Internationaal Energie-Agentschap (IEA) een jaarlijkse stand van zaken opmaakt van de elektriciteitsmarkt. Met dit jaar bijzondere aandacht voor Europa, dat het afgelopen jaar werd geconfronteerd met verschillende energiecrisissen.
"Het goede nieuws is dat hernieuwbare energie en kernenergie – allebei koolstofarm – voldoende snel groeien om quasi volledig aan deze extra energievraag te voldoen. Dat betekent een omslagpunt qua emissies in de elektriciteitssector."
Fatih Birol, Executive Director van het IEA
Na een lichte vertraging (2%) in 2022, grotendeels het gevolg van de wereldwijde energiecrisis enerzijds, en uitzonderlijke weersomstandigheden in bepaalde regio's anderzijds, zal de wereldwijde vraag naar elektriciteit de komende drie jaar naar verwachting versnellen tot 3%. Dat staat te lezen in het nieuwe Electricity Market Report 2023 van het IEA. Opkomende economieën in Azië zijn de drijvende kracht achter die versnelling.
"Het goede nieuws is dat hernieuwbare energie en kernenergie – allebei koolstofarm – voldoende snel groeien om quasi volledig aan deze extra energievraag te voldoen. Dat betekent dat we een omslagpunt hebben bereikt qua emissies in de elektriciteitssector. Regeringen wereldwijd moeten er nu voor zorgen dat CO2-arme elektriciteitsbronnen nog sneller groeien, zodat de wereld de twee grote uitdagingen van de elektriciteitsmarkt allebei aankan: de stroombevoorrading verzekeren en tegelijk de klimaatdoelstellingen halen”, aldus Fatih Birol, Executive Director van het IEA.
Hernieuwbare energie en kernenergie zullen de groei van het wereldwijde elektriciteitsaanbod in de komende drie jaar domineren en samen gemiddeld meer dan 90% van de extra vraag dekken.
In de volgende alinea’s lichten we enkele trends verder toe.
China en Europa in de driving seat
China vertegenwoordigt meer dan 45% van de groei van hernieuwbare energie in de periode 2023-2025, gevolgd door de EU met 15%. De aanzienlijke groei van hernieuwbare energie zal versnelde investeringen vereisen in de netwerkinfrastructuur, alsook extra flexibiliteit. De verwachte toename van de productie uit kernenergie is deels het gevolg van een (verwacht) herstel van het Franse nucleaire park (naarmate meer centrales hun geplande onderhoud voltooien), en van de ingebruikname van nieuwe kerncentrales, voornamelijk in Azië. De wereldwijde elektriciteitsproductie uit aardgas en steenkool zal tussen nu en 2025 naar verwachting grotendeels stabiel blijven.
Kernenergie groeit de volgende jaren 3,6% per jaar
De wereldwijde productie van elektriciteit uit kerncentrales zal de volgende jaren naar verwachting met gemiddeld 3,6% per jaar toenemen, voornamelijk als gevolg van de toename in Azië-Pacific, plus een normalisering van de Franse productie. Bijgevolg wordt verwacht dat CO2-arme elektriciteitsbronnen - hernieuwbare energie en kernenergie samen - in de komende drie jaar gemiddeld meer dan 90% zullen dekken van de extra, bijkomende elektriciteitsvraag, tenzij ontwikkelingen in de wereldeconomie (zoals de oorlog in Oekraïne) en weersomstandigheden (zoals grote natuurrampen of snelle klimatologische veranderingen) de trends in de elektriciteitsvraag en de opwekking met fossiele brandstoffen wijzigen.
Een momentum voor kernenergie
De energiecrisis heeft de interesse voor kernenergie opnieuw aangewakkerd. Zowel in de belangrijke positieve bijdrage van kernenergie voor het garanderen van de stroombevoorrading als in het verminderen van de CO2-uitstoot van de elektriciteitsproductie.
In Europa en de Verenigde Staten zijn de discussies over de toekomstige rol van kernenergie in de energiemix weer opgelaaid. Tegelijkertijd zijn andere delen van de wereld al bezig met een versnelde bouw van kerncentrales. Als gevolg daarvan zal de wereldwijde kernenergieproductie in de periode 2023-2025 gemiddeld met bijna 4% groeien, een aanzienlijk hoger groeipercentage dan de 2% in de periode 2015-2019. Dit betekent dat tussen nu en 2025 elk jaar ongeveer 100 TWh extra elektriciteit zal worden geproduceerd door middel van kernenergie, het equivalent van ongeveer een achtste van de huidige kernenergieproductie in de VS.
Meer dan de helft van de groei van de wereldwijde kernenergieproductie tot 2025 komt uit slechts vier landen: China, India, Japan en Korea. Van deze landen leidt China in termen van absolute groei van 2022 tot 2025 (+58 TWh), maar India zal de grootste procentuele groei kennen (+81%), gevolgd door Japan. Buiten Azië zorgt het Franse nucleaire park voor meer dan een derde van de absolute groei van de wereldwijde nucleaire opwekking, nu de herstelwerkzaamheden zich stilaan voltooien, op een tempo dat nodig is om ervoor te zorgen dat de werkzaamheden in alle veiligheid worden uitgevoerd, wat steeds de absolute prioriteit blijft.
De wereldwijde uitstoot bereikt een plafond
In 2022 bereikte de CO2-uitstoot door elektriciteitsproductie een historisch hoogtepunt: nooit eerder werd er zoveel CO2-uitgestoten. De stijging met 1,3% in 2022 is een aanzienlijke vertraging ten opzichte van de duizelingwekkende stijging met 6% in 2021, die het gevolg was van het snelle economische herstel na de COVID-schok.
Verwacht wordt dat de CO2-uitstoot zich tussen nu en 2025 zal stabiliseren, en verder dalen, omdat CO2-arme elektriciteitsproductie (kernenergie en hernieuwbaar) de plaats van steenkool en gas zal innemen.
Impact van klimaatverandering op elektriciteitsproductie uit hernieuwbaar
Het jaar 2022 werd gekenmerkt door hittegolven en droogte in veel regio's, waardoor de waterkrachtproductie aanzienlijk daalde. Dat heeft de impact van klimaatverandering op elektriciteitssystemen pijnlijk duidelijk gemaakt. De lage waterkrachtproductie zette met name extra druk op de resterende schakelbare conventionele vloot, en ze verhoogt de kosten van de elektriciteitsvoorziening. Desondanks zal het wereldwijde aanbod van waterkracht tussen 2023 en 2025 verder toenemen als gevolg van geplande capaciteitsuitbreidingen. Europa kende in 2022 de ergste droogte in 500 jaar. Italië kende een recorddaling van de waterkrachtproductie, met de laagste waterkrachtproductie van de afgelopen twee decennia in de periode februari-april 2022.
Meer info
Voor meer info verwijzen we graag naar het volledige rapport met alle cijfers.