Belgische elektriciteitsmix 2021: meer elektriciteit geproduceerd door kerncentrales, minder door gascentrales
De Belgische kerncentrales waren afgelopen jaar 2021 goed voor 52,4% van de Belgische elektriciteitsmix. Kernenergie was de belangrijkste koolstofarme elektriciteitsbron.
Naast kernenergie werd in 2021 ongeveer 16,7% van onze elektriciteit opgewekt via andere koolstofarme technologieën: 7,3% uit offshore wind (windmolens op zee), 4,3% uit onshore wind (windmolens op land) en 5,1% uit zon.
Dankzij de hoge beschikbaarheid van de kerncentrales, lag het aandeel van elektriciteit uit gascentrales beduidend lager in 2021 (24,8%) dan in 2020 (34,7%). De productie van de gascentrales daalde hierdoor naar het laagste niveau in zeker zes jaar.
Hoge beschikbaarheid Belgische kerncentrales
De beschikbaarheidsgraad van het nucleaire productiepark was het afgelopen jaar erg hoog. Bij de berekening van de capaciteitsfactor (d.w.z. de effectief geproduceerde hoeveelheid elektriciteit t.o.v. de maximale technisch mogelijke opwekking) komen we uit op 91,8%, het beste resultaat in meer dan 20 jaar.
Kernenergie vertegenwoordigt hierdoor 52,4% van de elektriciteitsmix. Het aandeel van kernenergie in de elektriciteitsmix is met 47% gestegen in vergelijking met 2020. Dit heeft gezorgd voor een stevige daling van het gebruik van gascentrales (positief effect op de CO2-uitstoot) en een toename van de export.
Aandeel hernieuwbare energie gaat licht achteruit
2021 was een jaar met uitzonderlijk weinig wind. Hoewel er op land 11% windcapaciteit bijkwam en de productiecapaciteit van zonnepanelen met 17% toenam, bleef de groei van de hernieuwbare energieproductie in 2021 heel beperkt: 15,2 TWh in 2021, tegenover 15 TWh in 2020.
In 2021 evolueerden we geleidelijk weer richting een “normaal” (pre-corona) niveau van elektriciteitsverbruik (84,2 TWh in 2021 t.o.v. 81 TWh in 2020 en 84,9 TWh in 2019). Hierdoor ging het aandeel van hernieuwbare energie in de elektriciteitsmix achteruit ten opzichte van 2020: in 2020 waren wind- en zonne-energie samen nog goed voor 18,5% van de jaarlijkse elektriciteitsmix, in 2021 was dat slechts 16,7%.
Nieuw record voor export
Hoewel België vroeger een netto-importeur van elektriciteit was, is ons land nu netto-exporteur (6,6 TWh aan netto-export in 2021). Er werd 21,7 TWh geëxporteerd, een nieuw exportrecord. In vergelijking met de export in 2020 (13,7 TWh) betekent dit een stijging met 59%.
Een mogelijke verklaring van deze trend is de indienststelling van de nieuwe interconnectoren Nemo Link (met het Verenigd Koninkrijk, in 2018) en ALEGrO (met Duitsland, in 2020). Een andere verklaring is het toenemende aandeel van intermitterende hernieuwbare energiebronnen in Europa, waardoor de noodzaak aan uitwisseling tussen landen toeneemt. Elia meldt dat een geleidelijke versterking van ons net noodzakelijk is om deze toenemende uitwisseling mogelijk te maken.
69% van het jaar op koolstofarme elektriciteit
Samen zorgden kernenergie (52,4%) en hernieuwbare energie (16,7%) ervoor dat 69% van de Belgische elektriciteit in 2021 koolstofarm was. Een mooi voorbeeld van de complementariteit tussen beide koolstofarme energiebronnen!
Gebruik gascentrales in 2021 beperkt, maar zal fors stijgen door kernuitstap
Fossiele energie (vooral gas) was afgelopen jaar goed voor een kwart van de Belgische elektriciteit. Een heel stuk lager dan vorig jaar, toen gas nog ruim een derde van de mix uitmaakte.
Deze daling is voornamelijk te danken aan de hoge beschikbaarheid van de Belgische kerncentrales, want een deel van de gascentrales schakelt typisch aan wanneer kerncentrales en hernieuwbare bronnen samen niet volstaan. De hoge gasprijzen hebben dit effect waarschijnlijk nog versterkt.
Het aandeel elektriciteit uit gascentrales zal helaas fors toenemen wanneer alle Belgische kerncentrales in de loop van de volgende 4 jaar de deuren moeten sluiten. Het is onmogelijk om die grote hoeveelheid elektriciteit volledig op een andere koolstofarme manier op te wekken. Zelfs met de sterke verdere ontwikkeling van hernieuwbare energie, zal het aandeel fossiele energie door de kernuitstap toenemen. Nieuwe gascentrales zullen de plaats innemen van kerncentrales, met een CO2-uitstoot die 40 keer hoger ligt.
De Belgische elektriciteitsmix van het jaar 2021 zag er als volgt uit (afgerond op 0,5%):
- kernenergie: 52,5%
- wind: 11,5%
- zon: 5%
- biogas: 2,5%
- fossiel & andere: 28,5%
